Trầm cảm tuổi dậy thì ngày càng gia tăng do áp lực học hành, thay đổi tính cách, dễ tiếp xúc với môi trường độc hại qua mạng internet. Trẻ có xu hướng thu mình lại và có xu hướng rối loạn cảm xúc. Hãy cùng tìm hiểu chủ đề trên cùng Slim Hami qua bài viết sau!
Mục lục
Trầm cảm ở tuổi dậy thì là gì?
Lứa tuổi dậy thì là lứa tuổi luôn có các thất thường trong tính cách, hành vi. Nhưng một khi hiện tượng tâm lý có những triệu chứng không mấy hăng hái thì rất có khả năng đây là sự bắt đầu cho chứng bệnh trầm cảm tuổi dậy thì. người bệnh sẽ thường xuyên cảm thấy chán nản, buồn bã, không còn hứng thú với các hoạt động bên ngoài, mất dần niềm tin vào cuộc sống và tương lai.
Khi hiện trạng này phát hiện và kéo dài trong một thời kì sẽ làm cho bệnh nhân bị tác động nghiêm trọng về sức khỏe, tâm lý, cảm xúc, hành vi, khiến trẻ chẳng thể gia tăng một cách toàn diện.
Dù rằng chứng trầm cảm có khả năng phát hiện ở bất cứ giai đoạn nào trong cuộc đời, song triệu chứng trầm cảm ở tuổi dậy thì sẽ khác với trầm cảm ở người trưởng thành. Chính vì sự dị biệt này mà bạn có thể bỏ qua vì cho rằng con chỉ đơn giản là đang bước vào quá trình ẩm ương tuổi mới rộng rãi. Đây thật sự là một giai đoạn không chỉ khó khăn đối với trẻ mà cũng mỏi mệt đối với người làm cha mẹ.
Phát hiện trầm cảm tuổi dậy thì
Tuổi dậy thì với những cung bậc cảm xúc bất thường, khiến nhiều bạn trẻ chọn cách nổi loạn để đối phó với áp lực từ việc học ở trường, kỳ vọng của cha mẹ và chuẩn mực xã hội. Trẻ ở độ tuổi này thường có phản ứng khác so với người to khi bị trầm cảm, bởi vậy, cha mẹ cần đặc biệt chú ý các phát hiện nhận biết trẻ bị trầm cảm ởtuổi dậy thì.
Thường xuyên buồn phiền về đời sống
Đây là dấu hiệu khá dễ nhận ra, buồn khi có chuyện không vui, buồn khi đổi thay thời tiết, đặc biệt là mùa đông, nỗi buồn ám ánh lấy cuộc sống của những người mắc bệnh trầm cảm.
Những bạn trẻ đáng lẽ ra phải luôn vui vẻ, hồn nhiên, vô tư lự, tinh khiết, đặc biệt ở tuổi dậy thì, những em sẽ nhìn mọi thứ bằng đôi mắt tò mò, nghịch ngợm và hứng khởi. Thế nhưng con em mình lại luôn trong hiện trạng buồn bã, chán nản thì đó là xuất hiện chúng đang gặp phải vấn đề gì đó. Bạn nên nói chuyện cùng con và tìm hiểu câu hỏi, giúp chúng vượt qua những khủng hoảng tâm lý.
Dù đã dùng nhiều cách khác nhau để tâm trạng có thể vui vẻ trở lại nhưng dường như không có hiệu quả. những nỗ lực này chỉ làm cho các em nhận ra thất vọng khi nỗi buồn, cô đơn vẫn cứ hiện hữu xung quanh co.
Cảm thấy vô bổ hay vô giá trị
Khi mắc chứng trầm cảm ở tuổi dậy thì, trẻ khởi đầu xem cuộc sống của mình vô vị, chẳng có giá trị, thường nhận thấy mình vô ích thì phụ huynh hãy cẩn thận. Đây là thể hiện cho thấy trẻ đang hướng tới toàn cầu đen tối của trầm cảm.
Không tập kết, mất hứng thú với mọi việc
Trước đây, con rất yêu thích vẽ tranh, nhảy múa, thích sưu tầm những chiếc xe hơi đồ chơi bản giới hạn,… nhưng bỗng dưng con không còn hứng thú với các điều đó nữa. Đôi mắt vô hồn, thẫn thờ và thiếu tụ tập, đây là lúc con đang gặp câu hỏi tâm lý rất rộng rãi.
Có trào lưu chống đối, nổi loạn
Bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì sẽ có thiên hướng khiến cho trẻ trở thành chống đối, không chịu lắng nghe và tiếp thụ các ý kiến từ mọi người. Trẻ sẽ có những hành vi phản kháng lại những hành động mà cha mẹ đề cập đến, luôn có cảm giác đề phòng mà muốn xa lánh với tất cả mọi người. Đặc biệt khi trẻ cảm thấy bị tấn công bằng lời nói, hành động, cử chỉ thì trẻ sẽ có hiện tượng nổi loàn, muốn phản kháng lại và ngừng thu nhận thông tin.
Thù địch quá mức hay nổi loàn có khả năng là một chiến lược đối phó với sự chán nản của chúng. Bởi vậy, thay vì trừng trị, phụ huynh nên cố gắng lưu ý con hơn và tìm hiểu những nguyên do thực thụ đằng sau những hành vi như vậy.
Trẻ bị trầm cảm ở tuổi dậy thì thích ở một mình
Việc trẻ xa lánh mọi người và luôn cô lập bản thân là một thể hiện đáng lo ngại mà cha mẹ nên lưu ý. Khi có người chú ý, hỏi han, những em sẽ nhận biết khó chịu và ban đầu phản ứng gay gắt nhưng cha mẹ hãy nhẫn nại và có những cách giúp đỡ con vượt qua khủng hoảng.
Thay thế thói quen ngủ
Một dấu hiệu quan trọng của bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thìa là sự đổi thay mạnh mẽ trong thói quen ngủ. Sẽ có 2 thiên hướng diễn ra, đó là: Trẻ thường ngủ quá nhiều hoặc ngủ quá ít. Bố mẹ cần phải cẩn trọng và theo dõi con một cách cẩn thận.
Khả năng giao tiếp kém, thấy mình bị cô lập
Những người bị trầm cảm luôn thích ở một mình, không muốn hoặc hạn chế giao tiếp với những người xung vòng vo. Dần dần họ sẽ bị cô lập hoặc ít nhiều nhận biết mình bị cô lập khỏi toàn cầu.
Người bị mắc bệnh sẽ sống thu mình, khép kín và khả năng giao tiếp với toàn cầu xung nói quanh nói quẩn bị suy giảm nghiêm trọng. Khi được mục đích phát biều ý kiến, nêu cảm nghĩ của mình trước đám đông thì các em tỏ là lúng túng, nói ấp úng thậm trí chỉ biết đứng đó khóc.
Rối loạn ăn uống
Có 2 tình huống diễn ra, một là trẻ sẽ ăn quá nhiều, chúng ăn mãi mà không nhận thấy no nhưng sau khi ăn hay bị nôn mửa, hai là trẻ chán ăn, bỏ bữa. Tìm đến đồ ăn giúp trẻ giảm bớt các căng thẳng, buồn bã. Thường thì con trẻ trong độ tuổi dậy thì đã biết chú ý tới vóc dáng, nhan sắc thế nhưng con bạn lại rất thờ ơ, không hề chú ý, cộng thêm yêu thích ở một mình, đó là một phát hiện rất hiểm nguy.
Bị ám ảnh bởi việc tự sát hay cái chết
Nếu cuộc chuyện trò của trẻ thường xoay nói quanh cảm xúc về cái chết hoặc trẫm mình, thì đó là biểu hiện cảnh báo trẻ đang phải đối mặt với trầm cảm. thành thử, sự lưu ý, tương trợ từ cha mẹ trong công đoạn này là rất thiết yếu. Nếu vượt quá tầm kiểm soát, các bậc phụ huynh hãy dẫn con đến gặp bác sĩ tâm lý nhằm giúp con nhanh chóng vượt qua quá trình khó khăn này.
Một số thể hiện khác của trầm cảm ở tuổi dậy thì
Một số thể hiện thịnh hành khác như
- Mẫn cảm khi thất bại.
- Dễ bị khích động, giận dữ.
- Nhận thấy khó khăn trong những mối quan hệ.Thường xuyên mắc bệnh về thể chất
- Thường xuyên vắng học.
- Hay nói về việc bỏ nhà ra đi hoặc cố bỏ nhà ra đi.
- Có các xuất hiện của hành vi tự vẫn hay tự hủy hoại bản thân.
- Lạm dụng rượu và lạm dụng ma túy.
Nguyên nhân gây trầm cảm ở tuổi dậy thì
Trầm cảm cũng như những bệnh tâm lý khác, rất khó để có khả năng chỉ ra nguyên nhân chính xác. Theo Mayo Clinic (một trọng điểm y tế học thuật phi lợi nhuận của Mỹ), dưới đây là một số nguyên nhân gây trầm cảm ở tuổi dậy thì:
- Hóa chất trong não bộ: Chất dẫn truyền tâm thần là chất hóa học nội sinh phát hiện thiên nhiên mang tín hiệu đến các bộ phận khác trong não và cơ thể. Khi những hóa chất này bất thường hoặc suy yếu, tính năng của những thụ thể tâm thần và hệ thống thần kinh làm mới có thể dẫn đến trầm cảm.
- Các sự kiện cuộc sống: Mất người thân, cha mẹ ly hôn, những vấn đề về kinh tế gia đình là các nguyên do thịnh hành gây tác động đến trẻ
- Chấn thương tâm lý: tương tự như những sự kiện trong cuộc sống thì việc tuổi thơ bị lạm dụng, bị bắt cóc hoặc tra tấn là các nguyên nhân làm trẻ dễ mắc bệnh trầm cảm tuổi ở dậy thì.
- Áp lực học hành: những lo âu về chuyện bài vở, thi cử, chuyển cấp, môi trường học tập mới cũng là nguyên nhân thịnh hành gây nên chứng trầm cảm ở tuổi dậy thì.
- Nội tiết tố: Nguyên nhân gây khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì thường được cho là do sự tăng cường nhanh chóng của các hormone sinh dục cùng sự phân biệt rõ về giới làm phát sinh những trạng thái cảm xúc mới rất nhạy cảm. Sự tăng lượng hormone estrogen khiến trẻ trở nên dễ cáu gắt, nổi giận, tâm lý chống đối và tăng tỷ lệ trầm cảm.
- Lối nghĩ suy tiêu cực: Trầm cảm tuổi dậy thì có khả năng có liên quan tới việc nhiều thanh thiếu niên quen với cảm nhận bất lực hơn là tự tìm cách giải quyết cho các thử thách trong đời sống.
- Di truyền gia đình:Trầm cảm phổ biến hơn ở các người có cùng huyết tộc. Chẳng hạn như cha mẹ hoặc ông bà bị trầm cảm thì con cháu cũng sẽ dễ mắc bệnh tâm lý này
- Dậy thì quá sớm hoặc muộn: Nghiên cứu chỉ ra rằng, thời khắc dậy thì có khả năng tác động đến tỷ lệ trầm cảm ở trẻ. Độ tuổi dậy thì trung bình của trẻ thơ ngày nay khoảng từ 10-14 tuổi. Nếu con dậy thì trước 10 tuổi thì được coi là dậy thì sớm và sau 14 tuổi thì được xem là dậy thì muộn. Trẻ dậy thì quá sớm hoặc quá muộn so với bạn bè cùng trang lứa đều hay nhận thấy cơ thể mình không bình thường, từ đó dễ phát sinh tâm lý mặc cảm, lo lắng, xấu hổ. toàn bộ các điều này đều có khả năng gây ra trầm cảm cho trẻ tuổi teen.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh
- Có mâu thuẫn gia đình
- Có một thành viên gia đình đã mất vì tự vẫn
- Có cha mẹ, ông bà hoặc người có quan hệ huyết hệ khác bị trầm cảm, rối loàn lưỡng cực hoặc nghiện rượu
- Lạm dụng rượu, nicotine hoặc các loại chất gây nghiện khác
- Đã từng là nạn nhân hoặc nhân chứng của bạo lực, chẳng hạn như lạm dụng thể chất hoặc tình dục
- Đồng tính nam, đồng tính nữ, lưỡng tính hoặc chuyển giới trong một môi trường không được tương trợ
- Có những đặc điểm trường phái một mực, chẳng hạn như tự ti hoặc bị phụ thuộc quá mức, tự phê bình hoặc bi quan
- Có những vấn đề tác động tiêu cực đến lòng tự tin, chẳng hạn như béo phì, vấn đề bạn bè trang lứa, bắt nạt lâu dài hoặc những vấn đề học tập
Hướng điều trị trầm cảm ở tuổi dậy thì
Bệnh trầm cảm có khả năng điều trị được thông qua việc sử dụng thuốc, điều trị tâm lý và sự đế ý chăm sóc của gia đình và bạn bè xung vòng quanh. Nhưng nếu trầm cảm quá nặng như các biệu hiện tiêu cực như ở trên thì nên nhập viện điều trị,hoặc có các chiến lược chữa bệnh trầm cảm hiệu quả từ những bác sĩ có chuyên môn.
Điều trị bằng thuốc
Tùy thuộc vào mức độ trầm cảm, các hành vi, triệu chứng của người bị mắc bệnh mà có cách điều trị khác nhau. Trong đó, hai phương pháp thông dụng là dùng thuốc và liệu pháp tâm lý.
- Thuốc ức chế tái kết nạp serotonin có chọn lọc (SSRIs).
- Thuốc ức chế tái tiếp thụ serotonin và norepinephrine
- Thuốc ức chế tái hấp thụ norepinephrine và dopamine
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng.
- Chất ức chế monoamine oxidase
Các loại thuốc chống trầm cảm này có thể có những tác dụng phụ như:
- Đau đầu, buồn nôn
- Khó ngủ và căng thẳng
- khích động hoặc bồn chồn
- gây nên các vấn đề về tình dục.
Bạn phải hết sức quan tâm khi sử dụng thuốc chống trầm cảm vì thuốc có thể khiến người dùng (đặc biệt là trẻ mỏ, thanh thiếu niên và những bệnh nhân đang bị kích động) có ý nghĩ tự tận hoặc cố tự tự trước khi thuốc thực thụ có công dụng.
Trị liệu tâm lý cho trẻ bị trầm cảm ở tuổi dậy thì
Bên cạnh các thuốc men tương trợ cho việc điều trị, điều trị tâm lý là một phần cần thiết để giải tỏa trẻ khỏi bệnh trầm cảm. Bác sĩ sẽ thực hiện đánh giá tâm lý để xác định hiện trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị cho từng trẻ, giúp bé hiểu được những câu hỏi của bản thân từ đó dần trở nên ổn định về mặt cảm xúc và hành vi.
Trả lời tâm lý là một chìa khóa quan yếu trong việc điều trị bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì. Tâm lý trị liệu cũng được gọi là điều trị chuyện trò, trả lời hay trị liệu tâm lý xã hội. Thường được thực hiện bởi thành viên trong gia đình hoặc 1 nhóm người cùng mắc bệnh.
Thông qua giải đáp tâm lý, bác sĩ sẽ dần tìm ra nguyên nhân bệnh trầm cảm và tìm cách chuyển đổi những nghĩ suy, hành vi không lành mạnh. Tâm lý trị liệu có khả năng giúp trẻ lấy lại cảm xúc hạnh phúc và kiểm soát những cảm giác bi quan hoặc giận dữ.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết. Mong rằng với những chia sẻ của Slim Hami qua bài viết này, đã giải đáp được thắc mắc cho bạn về trầm cảm tuổi dậy thì. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!
Xem ngay: Sữa non có màu gì
