Hội chứng chùm đuôi ngựa hay hội chứng đuôi ngựa(Cauda equina syndrome – CES) là hội chứng khá ít gặp trong cấp cứu ngoại thần kinh gây ra do một sự chèn ép vào rễ các dây thần kinh chùm đuôi ngựa. Các tổn thương thần kinh có thể xuất hiện từ từ hoặc đột ngột tùy nguyên nhân gây bệnh. Bệnh nhân cần được chẩn đoán nhanh là cần thiết để tránh tổn thương lâu dài và khó hồi phục. Hãy cùng Slim Hami tìm hiểu vấn đề trên qua bài viết sau nhé.
Mục lục
Hội chứng chùm đuôi ngựa là gì?
Tủy sống nằm trong ống sống, kết thúc ở phần trên của cột sống thắt lưng. Những rễ tâm thần riêng rẽ ở đoạn cuối của tủy sống lại tiếp đến đi dọc bên trong ống sống. Những dây thần kinh này có tính năng gửi, nhận tín hiệu thần kinh từ hai chân và những cơ quan không gian chậu như bàng quang, trực tràng. bởi thế, chúng chi phối vận động, cảm nhận cho đôi chân và bàng quang đãng, trực tràng. Vì có hình dạng như đuôi ngựa nên được gọi với tên đám rối thần kinh đuôi ngựa.
Hội chứng chùm đuôi ngựa (CES) là tình trạng những rễ của đám rối tâm thần đuôi ngựa bị chèn ép, làm ảnh hưởng đến công năng chuyển di, cảm nhận, đến hai chi dưới và bàng qua, trực tràng. Biến chứng nặng nề nhất của CES là hiện tượng tiểu không tự chủ và tê liệt hai chân vĩnh viễn. người bị mắc bệnh bị hội chứng này thường nhập viện trong tình trạng cấp cứu.
Nguyên nhân hội chứng chùm đuôi ngựa
- Thoát vị đĩa đệm khoảng trống thắt lưng: đây là nguyên nhân hay gặp nhất của CES. Đĩa đệm sẽ thoái hóa tự nhiên theo tuổi, các dây chằng nhất mực nó khởi phát yếu đi. bởi vì thế nếu kéo căng quá mức hoặc chấn thương diện tích cột sống thắt lưng có khả năng gây nên bệnh thoát vị đĩa đệm và biến chứng hội chứng chùm đuôi ngựa.
- Các khối u hoặc thương tổn cột sống.
- Nhiễm trùng tại cột sống.
- Hẹp ống sống bẩm sinh hoặc mắc phải do chấn thương.
- Chấn thương trực tiếp cột sống thắt lưng (hỏa khí, té ngã, tai nạn ô tô).
- Thất thường bẩm sinh như dị dạng động tĩnh mạch cột sống (AVM).
- Xuất huyết tủy sống.
- những biến chứng sau phẫu thuật cột sống thắt lưng hoặc gây tê tủy sống.
Các biểu hiện của hội chứng chùm đuôi ngựa
Người bị mắc bệnh bị đau lưng kèm với các dấu hiệu gợi ý sau đây nên cảnh giác với CES:
- Đau dữ dội dây lưng, kém đáp ứng với thuốc giảm đau bình thường.
- Yếu liệt cơ, rối loàn hoặc mất cảm nhận kèm theo đau một hoặc phổ thông hơn là đau cả hai chân.
- Có khả năng mất cảm giác khoảng không chậu.
- Rối loạn hiệu năng bàng quang mới biểu hiện mới đây (như bí tiểu hoặc tiểu khó).
- Mất tự chủ trong đại tiểu tiện mới thể hiện.
- Rối loàn cảm nhận của bàng quang quẻ hoặc trực tràng.
- Rối loạn chức năng sinh dục mới thể hiện.
- Mất phản xạ ở chân.
Các nhân tố gợi ý kèm theo:
- Chấn thương không gian thắt lưng mới đây.
- Phẫu thuật cột sống thắt lưng hoặc gây tê tủy sống mới đây.
- Nhiễm trùng nặng mới rồi.
- Tiền sử ung thư.
Các dấu hiệu và chừng độ nặng của CES phụ thuộc vào mức độ chèn ép và những rễ tâm thần nào đang bị tác động. những phát hiện này có thể phát triển chậm theo thời gian và thay thế liên tiếp.
Các bệnh thường dễ chẩn đoán nhầm với CES là: bệnh thần kinh ngoại biên, chèn ép tủy và bệnh đám rối dây lưng cùng do sự kích thích hoặc chèn ép những dây tâm thần sau khi chúng đi ra khỏi cột sống và đi vào khoảng trống chậu.
Xét nghiệm giúp chẩn đoán hội chứng chùm đuôi ngựa:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI) dựng hình ảnh ba chiều, sử dụng từ trường và công nghệ máy tính. MRI cho hình ảnh của tủy sống, rễ thần kinh và những vùng xung nói quanh nói quẩn.
- Chụp X quang đãng ống sống sau khi tiêm chất cản quang quẻ vào khoang dịch não tủy (còn gọi là Myelogram) cho thấy hình ảnh tủy sống hoặc những dây thần kinh trong ống sống bị đẩy lệch do thoát vị nhân đệm, gai xương, khối u…
Điều trị Hội chứng chùm đuôi ngựa CES
Người bị mắc bệnh khi có các biểu hiện và biểu hiện gợi ý như trên nên đến bệnh viện khám ngoại thần kinh càng nhanh càng tốt.
Khi CES được chẩn đoán, nguyên nhân được xác định, phẫu thuật nguy cấp là điều trị thường được lựa chọn để cứu vãn các thất thường trong công dụng tâm thần do CES gây nên, tránh các biến chứng hiểm nguy như: liệt 2 chân và đại tiểu nhân thể không tự chủ.
Phẫu thuật trong vòng 48 giờ sau khi biểu hiện các triệu chứng của hội chứng chùm đuôi ngựa giúp cải thiện đáng kể các khuyết thiếu cảm giác, di chuyển hai chi dưới và hiệu năng bàng quang đãng, trực tràng. Nhưng ngay cả sau 48 giờ thì người bị mắc bệnh cũng có thể hồi phục đáng kể hơn là các trường hợp không được phẫu thuật.
Sự phục hồi tính năng của bàng quang đãng và trực tràng thường sẽ chậm hơn công dụng đi lại hai chi dưới, có khi công đoạn này mất nhiều năm sau khi điều trị và còn phụ thuộc vào chừng độ chèn ép các rễ thần kinh trước đó.
Những điều trị khác kèm theo tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, ví dụ liều cao corticosteroid giúp giảm phù nề hà sau phẫu thuật, kháng sinh nếu nguyên nhân do nhiễm trùng và dự phòng nhiễm trùng sau mổ.
Nếu nguyên nhân do một khối u thì xạ trị hoặc hóa trị sẽ được cân nhắc sau phẫu thuật.
Chăm sóc sau phẫu thuật CES
Mất kiểm soát tự chủ trong đại tiểu một thể là hết sức khổ sở cho người bệnh, gây tác động không nhỏ đến đời sống, công việc và các mối quan hệ của bệnh nhân. song song, rối loàn hiệu năng dục tình ảnh hưởng rất nhiều đến tâm lý của bệnh nhân cũng như bạn tình, dẫn đến trục trặc trong mối quan hệ và trầm cảm. Tùy thuộc vào các hạn chế của mình, người bệnh có khả năng tìm kiếm sự giúp đỡ từ:
- Vật lý trị liệu.
- Nhân viên chia sẻ xã hội.
- Chuyên gia trả lời việc kiểm soát đại tiểu nhân tiện.
- Bác sĩ chuyên khoa tình dục.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết. Mong rằng với những chia sẻ của Slim Hami qua bài viết này, đã giải đáp được thắc mắc cho bạn về hội chứng chùm đuôi ngựa. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!
Xem thêm: Viêm bao gân cổ tay
